วันจันทร์ที่ 7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2559

พระตรีกาย กรุพระปฐมเจดีย์ นครปฐม

 

พระพิมพ์หรือพระแผง มีสามองค์อยู่รวมกันเรียกว่า”พระตรีกาย” แปลว่ากายสาม หมายถึง พระสามพี่น้อง เป็นพิมพ์ทรงเครื่อง สร้างตามคตินิยมในพระพุทธศาสนานิกายมหายาน ตามความเชื่อแบบขอม หมายถึงพระอทิพุทธ เป็นพระพุทธเจ้าที่เคารพสักการะสูงสุดของขอม เป็นทิพยบุตรหรือบุตรแห่งสวรรค์องค์เดียว ที่แสดงปาฏิหาริย์ไว้ สามกาย อันได้แก่ พระนิรมาณกายคือพระกายมนุษย์ เมื่อตรัสรู้แล้วปราศจากกิเลสหนึ่ง พระธรรมกาย คือพระธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าหนึ่ง และพระสัมโภคกาย คือพระกายมนุษย์ธรรมดาที่อยู่ในกฎแห่งกรรม เกิด แก่ เจ็บตายหนึ่ง

พุทธลักษณะ พระพุทธองค์กลางปางมารวิชัย พระวรกายอวบสมบูรณ์ พระเศียรกลม พระเกศาผมหวีรวบขึ้นเป็นมวยพระเมาลีครอบด้วยพระมาลาสามชั้น พระเกศรูปดอกบัวตูม พระพักตร์รูปไข่ พระนลาฏแคบ พระขนงเป็นเส้นนูนตื่นยาวติดกบรูปนกบิน พระเนตรเป็นเม็ดงา พระนาสิกแบน พระโอษฐ์แบะ พระหนุป้าน พระกรรณยาวจรดพระอังสา ครองจีวรแนบเนื้อห่มเฉียงมีสังฆาฏิพาดรางๆ ขอบสบงเผยอเป็นเส้น พระอุระกว้าง ทรงกรองศอเหนือพระอุระ พระพาหาทั้งสองทอดลงขนานลำพระองค์ ต้นพระพาหาทรงพาหุรัด พระกรขวายกขึ้น พระหัตถ์วางคว่ำ กุมพระชานุ พระกรซ้ายโค้งพับเข้าใน พระหัตถ์วางหงายบนพระเพลา พระชงฆ์ขวาพับเข้าในวางหงายพระบาทบนพระชงฆ์ซ้ายในลักษณะขัดสมาธิราบบนรัตนบัลลังก์บัวคว่ำบัวหงาย ภายในประภามณฑลซุ้มเรือนแก้ว ตั้งบนเสาสูง หัวเสาเป็นหางหงส์ลายกนกพลิ้ว ขอบซุ้มเป็นเส้นนูนขยักเว้าเป็นลอน มีเส้นขีดเล็กสั้นประดับภายนอก เหนือซุ้มขึ้นไปเป็นพุ่มโพธิ์พฤกษ์มีทั้งก้านและใบ ด้านซ้ายและขวาองค์พระเป็นพระพุทธอีกสององค์ปางสมาธิ ประทับนั่งขัดสมาธิราบบนฐานบัวคว่ำบัวหงายอยู่ภายในซุ้มประภามณฑลเรือนแก้ว เช่นเดียวกับองค์กลางแต่มีขนาดเล็กลงมาเป็นครึ่งหนึ่งขององค์กลาง ทั้งหมดรวมอยู่ในกรอบสามเหลี่ยมโค้งยอดแหลมรูปกลีบบัว กรอบเป็นลวดสองเส้นขนานกันจากมุมฐานล่างยาวโค้งขึ้นไปจรดกันที่ยอดซุ้ม ขยักเว้าเข้าในที่ยอดซุ้มพระองค์เล็ก ปลายยอดแหลม ฐานล่างสุดเป็นกลีบบัวสามเหลี่ยมเส้นคว่ำหงายสลับกันเป็นแผ่นยาวตลอดเส้นฐาน
ด้านหลังพระพิมพ์แบนเรียบอูมนูนตรงกลางเล็กน้อยมีรอยลายนิ้วมือกดแต่งเป็นริ้วยาวโค้งลงขอบพิมพ์ด้านหน้า ใช้มีดตัดขอบเนื้อเกินพอดีกับกรอบพิมพ์ด้านหน้าเป็นเส้นหนา

1.วัสดุใช้สร้าง ดินเหนียวผสมกรวดทรายบดละเอียด, ผงศิลาแลง,ข้าวสุกเป็นกาว โขลกตำผสมเข้ากันเป็นเนื้อเดียว ใส่น้ำนวดให้เหนียวเหมือนดินน้ำมัน ปั้นเป็นก้อน กดลงแม่พิมพ์ แคะออกหงายด้านหน้าตัดขอบ ผึ่งในในร่มให้แห้ง เผาไฟอุณหภูมิ 800 องศาเซลเซียส ได้พระพิมพ์ดินเผาสีแดงอมเหลือง ผิวเรียบ แข็งแกร่ง เนื้อหยาบเล็กน้อย ด้านหลังมีแร่ดอกมะขามและเม็ดกรวดทรายขนาดเล็กผุดขึ้นบนผิวประปรายทั่วไป คราบไคลขี้กรุเป็นผงดินโคลนแห้งสีดำติดตามซอกลึกด้านหน้า
ขนาด กว้างฐาน 7 ซม. สูง 9 ซม. หนอขอบ 6 มม.

2.ยุคสมัย ศิลปะและผู้สร้าง เป็นพระพิมพ์สมัยลพบุรียุคต้น พุทธศตวรรษที่ 16 อายุ 900 ปี ร่วมสมัยทวาราวดีตอนปลาย สร้างโดยช่างฝีมือขอมที่ขยายอำนาจเข้ามาครองรัฐละโว้ในภาคกลาง นำศิลปะขอมเข้ามาเผยแพร่เป็นต้นกำเนิดของศิลปะลพบุรี และขยายอิทธิพลมาครองนครปฐมด้วย มีหลักฐานการสร้างพระพิมพ์บรรจุกรุที่พระปฐมเจดีย์ที่ถูกค้นพบในสมัยปัจจุบัน


พุทธคุณ แคล้วคลาด คงกระพัน มหาอุด

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น