"องค์มหาบุญ"
พระองค์นี้เป็นพิมพ์ของหลวงวิจารณ์ เจียรนัย
ได้ทาชาดทับด้วยรักดำและปิดทอง เป็นพระที่ทำให้เจ้านายชั้นสูง
สำหรับคนทั่วไปจะทาด้วยรักน้ำเกลี้ยงหรือรักสมุก(รักดำ) หรือยางไม้ จะไม่ใช้ชาดทา
ชาดจะใช้สำหรับเจ้าเท่านั้น เวลาผ่านไปรักที่ทาไว้หนา
จะหลุดร่อนเป็นแผ่น ที่ยังติดอยู่ก็จะมีความแห้งและเหี่ยวในตัว
ทำให้ง่ายต่อการพิจารณา
หลักการพิจารณาตำหนิพิมพ์ สมเด็จวัดระฆัง พิมพ์ใหญ่ (หลวงวิจารณ์เจียรนัย)
1. ให้สังเกตเส้นซุ้มครอบแก้วเป็นอันดับแรก
คือ เส้นซุ้มครอบแก้วทั้งเส้นซ้ายและเส้นขวามือพระ จะโย้ไปทางซ้ายมือพระทั้งหมด
จึงทำให้เกิดดังนี้ เส้นกรอบแม่พิมพ์ทางขวามือพระซึ่งเป็นเส้นนูนเส้นเล็ก ๆ
ลากลงมาจากด้านบนและจะเริ่มแนบเส้นซุ้มครอบแก้ว ตั้งแต่บริเวณหัวเข่าขวาพระจรดเส้นซุ้มด้านล่างสุด
2. ส่วนเส้นกรอบแม่พิมพ์ทางด้านซ้ายมือพระจะลากลงมาจากด้านบนและจะแนบเส้นซุ้มครอบแก้วตั้งแต่กึ่งกลางแขนถึงปลายข้อศอกซ้ายพระและจะกลืนหายไปกับเส้นซุ้มครอบแก้ว
3. เกศพระสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่
จะเป็นปลีเรียวเล็ก คือโคนเกศจะใหญ่กว่าปลายเกศเล็กน้อย
และจะพุ่งขึ้นจรดซุ้มทุกแม่พิมพ์ของพิมพ์ใหญ่ และเกศจะเอียงไปทางซ้ายพระเล็กน้อย
4. รูปหน้าของสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่
จะคล้ายผลมะตูม เฉพาะบางแม่พิมพ์จะมีโหนกยื่นทางแก้มขวาพระ
ส่วนถ้าแม่พิมพ์กดได้ลึกคมชัด จะเห็นหูซ้ายพระเป็นเส้นทิ้งตรงลงมา แต่จะเห็นแบบราง
ๆ เท่านั้น
5. ให้สังเกตความกว้างของรักแร้
คือความกว้างจากรักแร้ถึงหัวไหล่ ด้านบนทางด้านขวามือพระจะหนา
ส่วนทางด้านซ้ายมือพระจะบางกว่า
6. ให้สังเกตลำตัวและวงแขนพระจะนั่งบิดตัวไปทางขวาเล็กน้อยและแขนขวาพระจากหัวไหล่ถึงข้อศอกจะแลดูสั้น
ส่วนทางซ้ายพระจากหัวไหล่ถึงข้อศอก จะแลดูยาวกว่า
7. ซอกรักแร้ข้างซ้ายพระช่างจะแกะแม่พิมพ์ลึกกว่าข้างขวามือพระและจะแกะแม่พิมพ์ให้ลาดเอียงจากข้างเอวพระทั้งสองข้างจะตื้น
และลาดลงลึกสุดที่รักแร้พระ
8. หัวฐานชั้นบนสุดข้างซ้ายพระจะเตี้ยกว่าหัวเข่าข้างซ้ายพระเล็กน้อย
และหัวฐานนี้จะยาวกว่าหัวเข่าเล็กน้อย
ส่วนหัวเข่าด้านขวาพระจะเตี้ยกว่าหรือแค่เสมอหัวฐานชั้นบนข้างขวาพระ
9. หัวฐานชั้นล่าง
ด้านขวามือพระช่างจะแกะแม่พิมพ์เฉียงเล็กน้อย และหัวฐานเกือบชิดเส้นซุ้ม
10. หัวฐานชั้นล่างด้านซ้ายมือพระ
ช่างจะแกะหัวฐานค่อนข้างตรงและห่างเส้นซุ้ม
11. พื้นที่
ถ้าผู้อ่านลองส่องพระย้อนกลับคือให้ส่องจากเกศพระไล่ลงมาจะได้เห็นสิ่งที่ไม่เคยเห็นคือ
พื้นที่ตั้งแต่เกศจะต่ำและลาดสูงขึ้นไปจนถึงข้างแขนพระทั้งด้านซ้ายและด้านขวา
12. แขนซ้ายพระตั้งแต่หัวไหล่ถึงข้อศอกช่างจะแกะแม่พิมพ์ต่ำกว่าข้างขวาพระและแกะหัวไหล่ต่ำลาดสูงขึ้นไปจนถึงข้อศอก
13. ร่องฐานระหว่างหน้าตักกับฐานชั้นบน
ร่องฐานทางขวาจะตื้นและลาดลง จะลึกสุดคือปลายด้านซ้าย
14. ร่องฐานระหว่างฐานชั้นบนกับฐานชั้นกลาง
พื้นที่ในร่องฐานจะเสมอภายนอก
