วันศุกร์ที่ 2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2561

พระร่วงนั่งหลังลิ่ม เนื้อชินเงิน กรุวัดช้างล้อม สุโขทัย

 

พระร่วงนั่งหลังลิ่ม เนื้อชินเงิน อำเภอศรีสัชนาลัย(ชะเลียง)กรุวัดช้างล้อม จังหวัดสุโขทัย


วัดช้างล้อมเป็นวัดหลวงที่สำคัญสมัยสุโขทัย ตั้งอยู่ที่อำเภอศรีสัชนาลัย มีพระเจดีย์ที่สูงบรรจุพระบรมธาตุ รอบฐานพระเจดีย์สร้างรูปช้างล้อมไว้ 16 เชือกตั้งแต่ พ.ศ. 1820-1835 จึงแล้วเสร็จในสมัยพ่อขุนรามคำแหงครองราชย์ ณ กรุงสุโขทัย และในช่วงปีนั้นเอง “พระร่วงนั่งหลังลิ่ม” ก็ถือกำเนิดขึ้นในระยะนั้นด้วย จนถึงปัจจุบัน พ.ศ.2561 มีอายุรวมประมาณ 725 ปี

พระร่วงนั่งหลังลิ่ม “วัดช้างล้อม” แตกกรุออกครั้งแรกเมื่อพ.ศ.2480 และอีกครั้งพ.ศ.2490 หลังจากนั้น พ.ศ.2500 เป็นต้นไปก็พบอีกที่กรุบ้านแก่งสารจิต กรุวัดเจดีย์เจ็ดแถวก็มีพระพิมพ์นี้ขึ้นจากกรุด้วย กรุเมืองชัยนาทก็มีผู้พบ ครั้งสุดท้ายพ.ศ.2507 กรุวัดเขาพนมเพลิงแตกก็พบพระร่วงนั่งหลังตัน ไม่มีลิ่ม รวมอยู่ด้วยแต่มีขนาดเล็กกว่า

เมืองสวรรคโลกเดิมชื่อ เมืองชะเลียงมาก่อน ถึงสมัยสุโขทัยเรียกชื่อใหม่ว่า “ศรีสัชนาลัย” เป็นเมืองลูกหลวงที่พ่อขุนรามคำแหงเสด็จมาประทับ

พุทธลักษณะ
1.องค์พระปฏิมาประทับนั่งปางมาริชัยบนฐานเขียงเป็นเส้นยาวสองเส้น พระพักตร์รูปไข่ พระขนงโก่งเหมือนคันศร พระนาสิกงุ้มแหลม เปลือกพระเนตรคล้ายกลีบดอกบัว พระหนุเป็นปม พระศกขมวดเหมือนก้นหอย มีไรพระศกเป็นเส้นกรอบพระนลาฏ พระเมาลีเป็นมวย พระรัศมีรูปดอกบัวตูม พระกรรณแนบพระปรางยาวจดพระอังสา
2.พระวรกายสง่างามสมสัดส่วน พระอังสากว้างใหญ่ พระอุระผาย พระถันโปน บั้นพระองค์เล็กเหมือนรูปกายสตรีเพศ พระอุทรเป็นลอน ครองพระจีวรแนบเนื้อห่มดอง เปิดพระอังสาขวา ริมายพระจีวรเป็นเส้นลวดพาดลงใต้พระถันวกเข้าซอกพระกัจฉะ พระสังฆาฏิพาดบนพระอังสาซ้ายปล่อยชายปลายตัดยาวลงถึงพระอุระปิดพระถัน
3.พระพาหาทั้งสองทอดลงข้างพระวรกาย พระกรขวากลมกลึงยาวดุจงวงช้าง ยกพระหัตถ์วางกุมพระชานุลักษณะเข่านอก นิ้วพระหัตถ์เรียวสละสลวย พระกรซ้ายพับโค้งเข้าในพระหัตถ์วางหลายบนพระเพลา ประทับนั่งขัดสมาธิราบ พระชงฆ์ขวาพับเข้าใน วางซ้อนทับบนพระชงฆ์ซ้ายบนอาสนะฐานเตี้ยลักษณะแผ่นเขียงเป็นเส้นสองชั้น
4.องค์พระปฏิมาสร้างเป็นปฏิมากรรมนูนต่ำลอยองค์ หน้าเดียวเหมือนพระพุทธรูป ด้านหลังแบนเรียบมีเส้นลายกบหมากและมีร่องเป็นแอ่งใหญ่กดประทับลึกลงไปรูปร่างคล้ายลิ่ม

ยุคสมัย ศิลปะและผู้สร้าง
พระร่วงนั่งหลังลิ่ม กำเนิดในสมัยสุโขทัยยุคกลาง ราวต้นพุทธศตวรรษที่ 19 อายุประมาณ 700 กว่าปี อยู่ในรัชสมัยของพ่อขุนรามคำแหงครองราชย์ ได้ทรงสร้างพระเจดีย์บรรจุพระบรมธาตุขึ้นที่เมืองศรีสัชนาลัยระหว่างที่พระองค์เสด็จไปประทับที่เมืองนั้น พร้อมทั้งทรงโปรดให้สร้างพระเครื่องมากแบบพิมพ์บรรจุกรุพระเจดีย์ด้วยในคราวเดียวกัน โดยศิลปินชาวสุโขทัย และพระร่วงนั่งหลังลิ่มก็เป็นพระพิมพ์หนึ่งรวมอยู่ด้วย โดยสร้างเป็นศิลปะสุโขทัยบริสุทธิ์ที่งดงามยอดเยี่ยมตามจินตนาการของช่างศิลป์และผู้สร้างให้เป็นมรดกตกทอดให้อนุชนรุ่งหลังได้ระลึกถึงจนถึงปัจจุบัน

วัสดุใช้สร้าง
พระร่วงนั่งหลังลิ่ม เป็นพระพิมพ์ขนาดเล็กเนื้อชินเงิน ส่วนผสมหลักคือโลหะตะกั่วกับโลหะดีบุก หลอมละลายเข้าด้วยกันสร้างเป็นพระพิมพ์ เมื่อสร้างเสร็จใหม่ๆ ผิวภายนอกจะเป็นสีเงินขาววาววับของดีบุกเคลือบอยู่ เมื่อนำไปบรรจุกรุ เมื่อกาลเวลาผ่านไปยาวนานราว 700 ปีจะเกิดสนิมของโลหะ ทำให้ผิวภายนอกเป็นสีดำตีนกา รวมทั้งกัดกร่อนลงไปในเนื้อเป็นหลุมทั่วไป ภายในหลุมมีไขขาวเหมือนแป้งบรรจุอยู่ทุกหลุม ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ชนิดหนึ่งของสนิมชินเงินตามธรรมชาติที่มีอายุยาวนาน ฝีมือมนุษย์ไม่สามารถปลอมแปลงและเลียนแบบได้ ส่วนเนื้อภายในจะเป็นสีเทาจนถึงดำ
ขนาดฐานกว้าง 2.3 ซม. สูง 3 ซม. หนา 0.4 ซม.

พุทธคุณ
มีครบทุกด้าน ไม่ว่าจะเป็นเมตตามหานิยม โชคลาภ มหาอุตม์ คงกระพันชาตรี และแคล้วตลาด

พระร่วงนั่ง พิมพ์อื่นๆ






ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น