พระลีลากำแพงขาว พิมพ์กลาง
ชินเงิน กรุวัดบรมธาตุ ทุ่งเศรษฐี(นครชุม)จังหวัด กำแพงเพชร
พระกำแพงขาวเป็นยอดพระเครื่องปางลีลา
ศิลปะสุโขทัย อลังการเป็นเลิศอันเกิดจากจินตนาการโดยปฏิมากรสกุลกำแพงเพชร ซึ่งเป็นช่างผู้เชี่ยวชาญสุดยอด
สามารถล้อศิลปะต่างประเทศที่มีฝีมือจัดๆไว้มาก มีศิลปะอินเดีย ศรีวิชัย
ลังกาและขอม พระลีลาพิมพ์นี้ได้นำศิลปะอินเดียมาประยุกต์ในลักษณะการเยื้องย่าง
การแกว่งกระหวัดพระกรทั้งสองในท่า “ตริภังค์” ซึ่งเป็นศิลปะอินเดียอย่างแท้จริง ในสมัยสุโขทัยกำลังรุ่งเรืองศิลปะและวัฒนธรรมของอินเดียได้ครอบคลุมอารมณ์และจินตนาการของคนในสมัยนั้นไม่น้อยเลยทีเดียว
อย่างน้อยก็คงมีการรื้อฟื้นโดยนำศิลปะอินเดียเข้ามาประยุกต์ให้รู้ว่าเป็นหลักไว้บ้าง
นับเป็นการเห็นการณ์ไกลของช่างสกุลกำแพงเพชรที่มีความสามารถเป็นเลิศ
นักนิยมพระเรื่องต้องเคยเป็นพระพิมพ์มากมายหลายๆแบบของกำแพงเพชรที่นำศิลปะอินเดีย
ศรีวิชัย ลังกาและขอม มาสร้างไว้ด้วยเนื้อดิน เนื้อชิน และชินสนิมแดง
ล้วนมีฝีมือจัดๆทั้งนั้น แม้แต่พระพุทธปฏิมาองค์เล็กๆ
ถ้าสังเกตให้ดีและค้นคว้าดูพิมพ์ต่างๆของกำแพงเพชรแล้วจะพบข้อมูลดังกล่าวเป็นที่ยอมยอมรับกัน
พุทธลักษณะ
พระลีลากำแพงขาว พิมพ์ใหญ่
พิมพ์กลางและพิมพ์เล็ก มีลักษณะการลีลาในสัณฐานเดียวกันทั้งหมด
1) องค์พระปฏิมาประทับยืนก้าวย่างปางลีลาบนฐานบัวชั้นเดียวภายในกรอบเส้นนูนแบบหน้ากระดานสี่เหลี่ยม
พระพักตร์หันไปด้านหน้าตรงและเอนพระเศียรไปทางด้านซ้ายในท่าก้าวย่างเล็กน้อย
เหวี่ยงพระโสณีและยักย้ายพระวรกายเป็นสามส่วนอย่างนาฏศิลป์ที่อ่อนช้อยของอินเดียที่เรียกว่าแบบ
“ตริภังค์” ส่วนรายละเอียดในองค์พระใกล้เคียงกันทุกพิมพ์
อาจผิดเพี้ยนกันเพียงความอ่อนไหวในพิมพ์ต่างกันเล็กน้อย
2) พระพักตร์รูปไข่นูนเรียว พระเนตรเป็นเม็ดโปน
พระขนงและพระนาสิกคมสูงแบบหน้าแขก พระอุระและพระโสณี(สะโพก)อวบอ้วนกว้างนูน
เม็ดพระศกทำเป็นตุ่มใหญ่แบบก้นหอยห่างกันหลวมๆ
3) ลักษณะการลีลาจะเยื้องย่างพระบาทไปทางขวา
พระหัตถ์ซ้ายจะยกเหนือระดับพระอุระ พระหัตถ์ขวาจะทิ้งลงอ่อนไหวไปตามพระบาทที่ย่างก้าวเพื่อรับน้ำหนักกับการก้าวย่างพระบาททางด้านขวาได้อย่างเหมาะสมเป็นอย่างยิ่ง
ถ้าเป็นสมัยก่อนนั้นจะเรียกว่า “กำแพงเขย่ง”
อันเป็นสกุลเดียวกับพระกำแพงเม็ดขนุนและพระกำแพงพลูจีบ
4) พระอุระผาย พระอังสาใหญ่บั้นพระองค์เล็ก
พระถันโปน ครองจีวรแนบเนื้อห่มคลุมเปิดพระอังสาขวา
ชายจีวรเป็นร่องตื้นจากพระอังสาซ้าย โค้งลงใต้พระถันขวา วกเข้าซอกพระกัจฉะ
เบื้องล่างคลุมยาวลงถึงข้อพระบาท พระบาทประทับย่างบนฐานเตี้ยบัวชั้นเดียว
ด้านหลังพระพิมพ์แบนเรียบเป็นแอ่งท้องกระทะเล็กน้อย พื้นผิวเป็นลายผ้าเนื้อหยาบ
ยุคสมัย ศิลปะและผู้สร้าง
พระลีลากำแพงขาว เป็นยอดพระเรื่องปางลีลา
ศิลปะสุโขทัย กำเนิดในรัชสมัยของพระมหาธรรมราชาลิไท
พระมหากษัตริย์ราชวงศ์พระร่วงองค์ที่5 แห่งกรุงสุโขทัยได้เสด็จไปยังเมืองกำแพงเพชร
ได้ทรงสถาปนาวัดพระบรมธาตุ ณ ลานทุ่งเศรษฐี นครชุม พร้อมทั้งมีพระราชโองการให้จัดสร้างพระเครื่องพิมพ์ต่างๆมากมาย
โดยช่างปฏิมากรชาวกำแพงเพชร บรรจุในกรุสถูปพระปรางค์เมื่อพ.ศ. 1900
พระพิมพ์กำแพงขาว ชินเงิน ก็เป็นพระเครื่องพิมพ์หนึ่งรวมอยู่ด้วย
พบครั้งแรกที่กรุวัดพระบรมธาตุ เมื่อพ.ศ.2392 ต่อมาพ.ศ.2470 พบที่กรุวัดพิกุล พ.ศ.2475
พบที่วัดลานดอกไม้ วัดกะโลทัย และวัดอาวาสน้อย
พระกำแพงขาวมีสร้างลงกรุไว้แต่เฉพาะเนื้อชินเงินและชินเขียวเท่านั้น
ต่อมาได้มีผู้พบเนื้อดินเผาด้วย ที่เรียก
“กำแพงขาว”เกิดจากสภาพสีผิวภายนอกของชินเงินเป็นสีขาววาววับของโลหะดีบุก
เคลือบผิวภายนอกอยู่เมื่ออกจากกรุครั้งแรกๆ มิใช่อาบด้วยผิวปรอทอย่างที่เข้าใจกัน
วัสดุใช้สร้าง
พระลีลากำแพงขาว ชินเงิน
สร้างด้วยโลหะสองชนิดคือตะกั่วดีบุก หลอมละลายเข้าด้วยกันเป็นเนื้อเดียว
สร้างเป็นพระพิมพ์
ทุกขนาดเมื่อสร้างเมื่อสร้างเสร็จใหม่ๆจะมีสีขาววาววับดังสีเงินทุกองค์
เมื่อนำไปบรรจุกรุแล้ว ผ่านกาลเวลายาวนาน 600-700 ปี
สภาพภายในกรุแต่ละกรุแตกต่างกัน ทั้งความร้อน เย็นและความชื้น
ซึ่งมีผลกับโลหะทุกชนิด (ยกเว้นทองคำ) ทำให้เกิดสนิมกัดก่อนทั้งผิวภายนอกและเนื้อภายใน
ปฏิกิริยานี้ทำให้องค์พระพิมพ์มีสีผิวต่างกันสองลักษณะคือ ผิวขาวดังสีเงินและคล้ำดำ
ผิวขาวสีเงินวาวอยู่ในกรุที่มีสภาพดี
เมื่อออกจากรุก็ยังคงรักษาผิวให้คงอยู่ เป็นสภาพที่ยังไม่ได้ใช้สัมผัส
แต่เมื่อถูกต้องสัมผัสด้วยมือคนที่มีเหงื่อและไขมันในเหงื่อ
ผิวจะค่อยๆหมองเป็นสีเทาจนกลายเป็นสีดำในที่สุด
สามารถกู้ให้คืนเป็นสีเงินดังเดิมได้ นานเข้าก็จะระเบิดแตกปริ
ซึ่งแสดงคุณสมบัติอย่างแท้จริงของชินเงินที่มีอายุยาวนาน
ชนิดผิวดำคล้ำหรือดำตีนกา
เกิดจากภายในกรุมีความชื้นมากเป็นการเร่งปฏิกิริยาให้เกิดสนิมคือ
ออกไซด์ให้เร็วขึ้น ผิวจึงเป็นสีดำ และระเบิดแตกปริตามผิวและสันขอบในที่สุด
พระลีลากำแพงขาว พิมพ์กลางมีขนาดสัณฐาน
กว้าง 1.7 ซม. สูง 4 ซม. สันขอบหนา 0.2 ซม.
พุทธคุณ
นับว่ายอดเยี่ยมให้โชคให้ลาภ
และเชื่อถือได้ในด้านแคล้วคลาดอีกด้วย
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น