พระพิมพ์ 3 องค์อยู่รวมกันเรียกว่า “พระตรีกาย”
เป็นคตินิยมในพระพุทธศาสนานิกายมหายาน ซึ่งตรีกายนี้หมายถึง
พระพุทธเจ้าคือพระกายมนุษย์เมื่อตรัสรู้แล้วอันเป็นกายบริสุทธิ์ผุดผ่องปราศจากกิเลส
1 พระธรรมกาย คือพระธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า 1
และกายมนุษย์ตามธรรมดาซึ่งมีการเกิดแก่เจ็บตาย 1
พุทธลักษณะ พระพุทธองค์กลางปางมารวิชัย
ประทับนั่งขัดสมาธิราบบนรัตนบัลลังก์สามชั้นบนฐานบัวหงายชั้นกลางเป็นเส้นนูน
ขีดคมชัด ชั้นล่างสุดเป็นบัวเม็ด องค์พระพุทธพระวรกายอ่อนโยนนุ่มนวล
ทรงเครื่องราชาภรณ์ พระเศียรประกอบด้วยพระเกศา
เป็นเส้นผมหวีรวบขึ้นไปบรรจบพระเกตูมาลาสวมพระเกี้ยวยอดแหลม พระพักตร์กลมรีทรงผลมะตูม
พระนลาตกว้าง ไรพระศกกวาดโค้ง พระขนงเป็นเส้นนูนตื้น พระเนตรหลับหรี่พริ้มมองต่ำ
พระนาสิกแบน พระโอษฐ์แบะ พระหนุป้าน พระปรางอวบอิ่ม พระกรรณยาวจรดพระอังสา
พระศอสวมสังวาล พระอุระกว้าง พระอุทรอวบอูม ครองจีวรแนบเนื้อ
พระนาภีเป็นหลุมบุ๋มลง พระกรซ้ายทอดโค้งลง พระหัตถ์วางวางหงายบนพระเพลา พระพาหาขวาทอดเฉียงลงเล็กน้อย
หักตรงพระกัปประวางคว่ำพระหัตถ์กุมพระชานุ พระชงฆ์ขวาวางทับพระชงฆ์ซ้าย
องค์พระประทับอยู่ในประภามณฑลซุ้มเรือนแก้ว เป็นเส้นนูนรอบพระเศียร ประดับด้วยเส้นขนนกขีดนูนเล็กสั้น
ส่วนยอดสูงขึ้นไปเป็นพุ่มโพธิ์พฤกษ์รูปใบโพธิ์ด้านซ้ายและด้านขวาองค์พระเป็นองค์พระพุทธอีกสององค์ขนาดเล็กกว่าองค์กลาง
ปางสมาธิประทับนั่งขัดสมาธิราบบนรัตนบัลลังก์ภายในประภามณฑล เช่นเดียวกับพระพุทธองค์กลาง
ทั้งหมดรวมอยู่ในกรอบสามเหลี่ยมยอดโค้งรูปปลายใบหอก
ขอบเป็นเส้นนูนเล็กหยักเว้าเข้าตามพุ่มโพพฤกษ์ ประดับด้วยเส้นขนนกขีดนูนเล็กสั้น
ด้านหลังพระพิมพ์แบนเรียบ มีลายมือกดแต่งเป็นคลื่นสูงต่ำทั่วไป
แต่งขอบโค้งมนลงบรรจบกรอบด้านหน้า ใต้ฐานด้านหน้ามีเนื้อล้นพิมพ์
1.วัสดุใช้สร้าง ส่วนผสมเป็นดินเหนียวบดกรองละเอียด
ผสมกรวดทรายและแร่ดอกมะขาม นวดให้เหนียว พิมพ์แบบ เผาด้วยไฟอุณหภูมิ 1,300
องศาเซลเซียส ได้พระพิมพ์ดินเผาสีผิวไม้แห้ง เนื้อหยาบ ผิวละเอียด แข็งแกร่งพอควร
เมื่อถูกกระทบกระแทกอาจแตกบ้าง คราบกรุเป็นดินละเอียดสีเข้มกว่าผิวองค์พระ
เคลือบบางๆ ติดผิวแน่นทั้งด้านหน้าและด้านหลัง
ขนาดฐานกว้าง 7 ซม. สูง 9.5 ซม.
2.ยุคสมัย ศิลปะและการสร้าง
เป็นพระพิมพ์สมัยลพบุรียุคปลาย ราวพุทธศตวรรษที่ 19 อายุ 800 ปี สร้างโดยขอมกัมพูชาที่ครองเมืองละโว้ขณะนั้น
พุทธศิลป์เป็นศิลปะลพบุรี แต่งองค์ทรงเครื่องตามคติมหายานปนพราหมณ์
ผสมผสานไปกับศิลปะขอมสมัยบายน พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 กษัตริย์กำพูชา
พระพิมพ์สมัยลพบุรีนี้ พบและขุดได้ตามเนินดินเป็นส่วนมาก และตามกรุวัดโบราณต่างๆ
ในสมัยหลังทางภาคใต้ที่จังหวัดนครศรีธรรมราช ภาคกลางที่จังหวัดเพชรบุรี ราชบุรี
นครปฐม กาญจนบุรี สุพรรณบุรี พระนครศรีอยุธยา ลพบุรี ชัยนาท นครสวรรค์
และจังหวัดทางภาคเหนือ ตลอดจนจังหวัดทางภาคอีสาน หลายแห่ง ที่เมืองลพบุรี
มีผู้พบพระพิมพ์ศิลปะลพบุรี ซึ่งมีทั้งฝีมือช่างขอมและช่างไทยมากถึง 80% ขึ้นไป
พุทธคุณ แคล้วคลาด คงกระพัน มหาอุตม์ และเมตตามหานิยม
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น